Uwięzieni we własnym umyśle: jak fixed mindset sabotuje liderów projektów

W projektach rzadko przegrywamy dlatego, że brakuje nam czasu, narzędzia, dostępu do AI, czy nawet ze względu na ograniczone zasoby, brak decyzji, rozrastający się zakres czy brak sprecyzowanych wymagań…
Najczęściej przegrywamy, zanim zaczniemy.

Nie przez brak zasobów.
Nie przez chaos.
Tylko przez umysł, który zamyka się na zmianę, na inna perspektywę, na nieoczywiste rozwiązania…a takze przez cichye przekonania ukryte w głowie lidera.

Fixed mindset — pułapka, w którą wpadają nawet najbardziej doświadczeni liderzy. Czasem właśnie oni, bo sukces z przeszłości bywa wygodnym więzieniem. Niewidzialną klatką, w której leader nie zauważa, że świat się zmienił — a on wciąż idzie według starych map.

Ten moment, gdy lider zamiast pytać, zaczyna bronić.
Gdy doświadczenie staje się murem zamiast kompasem.

„Robiłem tak przez lata i działało.”
„To nie jest mój styl.”
„Tego się nie da nauczyć.”
„Metodyki agile są fajne, ale u nas się nie sprawdzą.”
„Feedback? Nie mam teraz czasu.”
„Nie będę pytać — jak zapytam, pomyślą, że nie wiem.”

Jeśli te zdania brzmią znajomo……
To alarm.

Mindset — co to w ogóle znaczy?

Mindset w projektach to wewnętrzny system operacyjny: sposób, w jaki myślisz, reagujesz, uczysz się, prowadzisz ludzi, podejmujesz decyzje.

Carol Dweck, badaczka z Stanford University, opisała dwa dominujące podejścia:

✅ Growth mindset

wierzę, że mogę się uczyć
błędy to dane, nie porażka
pytania są oznaką siły, nie słabości
szukam rozwiązań, nie wymówek
jestem otwarty na nowe sposoby pracy

❌ Fixed mindset

„albo to umiem, albo nie”
błędy świadczą o braku kompetencji
zmiana = zagrożenie
trzymam się sprawdzonego (nawet jeśli już nie działa)
unikam konfrontacji i feedbacku

I teraz najważniejsze:

W dynamicznych projektach fixed mindset to nie cecha osobowości.
To ryzyko projektu.

W książce „Szansa” pisałam, że growth mindset wymaga odwagi, bo uczy… na własnych błędach.
A to bywa niewygodne, zwłaszcza dla lidera, od którego oczekuje się „nieomylności”.

Jak pisze Brian Tracy:
„Your life only gets better when you get better.”
Projekty nie stają się lepsze przypadkiem — to lider się rozwija, a świat projektów rozwija się razem z nim.

Przekonania, które nas więżą — i jak je przełamać

Fixed mindset to nie tylko bierna postawa. To zestaw przekonań ograniczających, które sabotują liderów i projekty jeszcze zanim cokolwiek się wydarzy. Typowe przykłady:

„Nie potrafię tego zrobić, więc nie zaczynam.”
„To nie dla mnie, bo zawsze robiłem inaczej.”
„Nie mogę pytać, bo wyjdę na słabego.”
„Błąd = porażka, więc lepiej nic nie zmieniać.”
„Nie mogę się uczyć nowych metod — szkoda czasu.”

Te myśli działają jak niewidzialne kajdany — ograniczają kreatywność, adaptacyjność i zdolność uczenia się. W praktyce oznacza to, że nawet najlepiej zaplanowany projekt może ugrzęznąć w chaosie, oporze lub stagnacji zespołu.

🚫 Fixed mindset w projektach daje o sobie znać tak:

bronisz starych schematów tylko dlatego, że „zawsze działały”
boisz się delegowania, bo „łatwiej zrobić samemu”
feedback traktujesz jak atak, a nie jak kompas
stawiasz narzędzia ponad ludzi
błędy ukrywasz zamiast je analizować
wybierasz kontrolę zamiast zaufania

To nie nawyki.
To mentalny kod, który decyduje: będziesz liderem przyszłości, czy liderem z przeszłości.

🎯 Dlaczego fixed mindset jest ogromnym zagrożeniem dla liderów?

Bo świat zmienia się szybciej niż „sprawdzone procesy”.

AI automatyzuje rutynę, automatyzuje zadania, upraszcza planowanie.
modele hybrydowe zmieniają współpracę
oczekiwania pracowników ewoluują
klienci chcą szybciej i lepiej
środowisko projektowe jest VUCA + BANI

A jeśli Ty mówisz:

„Zrobimy tak jak zawsze.”

…to projekt może być „martwy”, zanim ruszy.

Upór przy:

nieefektywnych procesach
narzędziach z wczoraj
własnych nawykach i przekonaniach
braku elastyczności
mentalności kontroli zamiast zaufania

to horror projekt managera i prosta droga do utraty konkurencyjności na rynku pracy.

Przyszłość należy nie do tych, którzy wiedzą najwięcej…
a do tych, którzy najszybciej potrafią się uczyć i oduczać.

Największym zasobem PM’a nie jest wiedza.
Jest nim elastyczność mentalna.

Kompetencje project managera przyszłości

Futur-proof PM / lider to osoba, która:

myśli systemowo, nie tylko zadaniowo
buduje kulturę, nie tylko backlog
potrafi rozmawiać o błędach
jest ciekawa zamiast pewna siebie na pokaz
uczy się szybciej niż świat się zmienia
stawia ludzi ponad procedury, a efekty ponad ego

Nie musisz wiedzieć wszystkiego.
Musisz umieć się uczyć i współpracować.

Jak wyjść z mentalnego więzienia?

Zamień „muszę” na „wybieram” — odpowiedzialność buduje sprawczość.
Zatrzymaj się i zadaj: „A może można inaczej?”
Ucz się szybciej, niż świat się zmienia — 30 min dziennie to inwestycja, nie „czas wolny”.
Nie szukaj winnego — szukaj rozwiązania.
Bądź ciekawy zamiast bronić się — bardziej zadawaj niż udowadniaj.
Ćwicz niewygodne pytania
Otwórz się na mentoring — bo czasem ktoś z zewnątrz widzi Twoje ograniczenia zanim Ty sam je zauważysz.
Jednym ze sposobów, aby przełamać ograniczające przekonania, są świadome afirmacje i refleksja. Mogą one brzmieć np.:
- „Każdy błąd to lekcja, nie wyrok.”
- „Nie muszę znać odpowiedzi — mogę się uczyć razem z zespołem.”
- „Zmiana jest okazją, nie zagrożeniem.”
- „Moja rola jako lidera to rozwój ludzi i procesów, nie obrona własnego ego.”
Dodatkowo warto zadać sobie pytania refleksyjne:
- Co trzyma mnie w starych, nieefektywnych procesach?
- Jakie lęki decydują o moim oporze wobec zmian?
- Co mogę dziś zrobić inaczej, aby uczyć się szybciej niż świat się zmienia?
Te ćwiczenia nie są jednorazowe. To codzienna praca z własnym mindsetem, która pozwala stopniowo uwalniać się z pułapki fixed mindset i budować odwagę, adaptacyjność i kompetencje przyszłości.

Pamiętaj: to, co najbardziej nas więzi w umyśle, często jest niewidoczne — i dopóki tego nie nazwiesz, będzie sabotażem projektów, zespołu i Twojej kariery.